Sự kiện HRiver đánh thành Hà Nội lần thứ hai, Hoàng Diệu tuẫn tiết (1882 - ?)

Năm 1873, sau khi chiếm được Nam Bộ, Pháp chuẩn bị tiến ra Bắc Bộ. Vua Tự Đức giao phó cho Hoàng Diệu làm Tổng đốc Hà Ninh, năm 1880. Ngay khi tới Hà Nội Hoàng Diệu đã chú tâm tới việc xây dựng thành lũy chuẩn bị lực lượng để chống Pháp.

Cuối tháng 3-1882, Trung tá hải quân Hăngri Rivie, theo lệnh của Thống đốc Nam Kỳ Lơ Miarơ đờ Vile, rời Sài Gòn, đem theo 2 chiến hạm cùng 300 quân ra tăng cường cho lực lượng viễn chinh Pháp đánh chiếm Bắc Kỳ. Đến đầu tháng 4-1882, Rivie đến Hà Nội chuẩn bị đánh chiếm Bắc Kỳ.

Sáng ngày 25-4-1882, Hăngri Rivie gởi tối hậu thư buộc Tổng đốc Hoàng Diệu hạ khí giới và giao nộp thành trước 8 giờ sáng. Đúng 8 giờ sáng: ba pháo thuyền của Pháp là Phăngpharơ, Mátxuy, Carabin từ bờ sông Hồng nã đại bác vào thành. Đến 10 giờ 45 phút, quân Pháp đổ bộ tấn công.

Quân và dân Hà Nội, dưới sự sự chỉ huy của Tổng đốc Hoàng Diệu, đã anh dũng chiến đấu bảo vệ Hà Nội trước sự tấn công xâm lược (lần thứ hai) của thực dân Pháp. Tuy nhiên, trước sức mạnh của quân Pháp, thành Hà Nội thất thủ. Tổng đốc Hoàng Diệu treo mình tự vẫn.