Trịnh Công Sơn sinh năm bao nhiêu?

Trịnh Công Sơn sinh tại cao nguyên Lạc Giao (xã Lạc Giao-hiện nay là phường Thống Nhất, Ban Mê Thuột), tỉnh Đắk Lắk nhưng lúc nhỏ sống ở làng Minh Hương, tổng Vĩnh Tri, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế . Ông lớn lên tại Huế. Lúc nhỏ ông học theo học các trường Lyceè Francais và Provindence ở Huế, sau vào Sài Gòn theo học triết học trường Tây Lyceé J.J Rousseau Sài Gòn và tốt nghiệp tú tài tại đây.

Ông sáng tác bài Sương đêm và Sao chiều vào năm 17 tuổi.. Nhưng tác phẩm đầu tiên của ông là Ướt mi, được xuất bản An Phú in năm 1959. Từ đó tên tuổi của ông được nhiều người biết đến. Trong những năm sau đó, nhạc của ông được phổ biến và được nhiều ca sĩ trình diễn, đặc biệt là Khánh Ly. Vì lời lẽ trong nhiều bài hát của ông có tính chất phản chiến, nhà cầm quyền miền Nam đã cấm lưu hành vài tác phẩm của ông. Ngay cả Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, vốn đối lập, cũng không tán thành việc ông gọi Chiến tranh Việt Nam là "nội chiến" trong bài Gia tài của mẹ, vì quan điểm của họ cho rằng đây là cuộc chiến tranh chống xâm lược và thống nhất đất nước. Tuy nhiên, nhiều bài hát của ông lại rất thịnh hành trong công chúng cho đến hôm nay.

Năm 1961 vì bắt buộc phải trốn lính nên ông thi và theo học ngành Tâm lý giáo dục trẻ em tại trường Sư phạm Qui Nhơn. Sau khi tốt nghiệp ông dạy tại 1 trường tiểu học ở Bảo Lộc, Lâm Đồng

Một số bài hát của Trịnh Công Sơn đã đến với công chúng Nhật Bản năm 1970 như Diễm Xưa (do Khánh Ly biểu diễn bằng cả tiếng Nhật và tiếng Việt), Ca dao Mẹ, Ngủ đi con.

Trước ngày 30 tháng 4 năm 1975, ông lên đài truyền thanh Sài Gòn hát bài Nối vòng tay lớn, bài hát nói về ước mơ hòa hợp dân tộc hai miền Nam Bắc mà ông viết từ năm 1968.


Những năm sau 1975, sau thời gian tập trung lao động, ông làm việc tại Hội Âm nhạc Thành phố Hồ Chí Minh, tạp chí Sóng nhạc. Từ thập niên 1980, Trịnh Công Sơn bắt đầu sáng tác lại, và có viết một số bài có nội dung ca ngợi chế độ mới như Thành phố Mùa Xuân, Em ở nông trường em ra biên giới, Huyền thoại Mẹ... Sau đó nhà nước Việt Nam đã nới lỏng quản lý văn nghệ, ông lại tiếp tục đóng góp nhiều bản tình ca có giá trị.

Ông cũng là một diễn viên điện ảnh nghiệp dư, năm 1971 ông thủ vai chính trong phim Đất khổ . Phim hoàn tất năm 1974, nhưng chỉ được chiếu cho công chúng xem 2 lần rồi không được phép trình chiếu ở Miền Nam Việt Nam với lý do “có tính phản chiến” . Sau năm 1975, bộ phim không được trình chiếu tại Việt Nam. Cuối cùng, một bản phim đã về tay nhà thơ Đỗ Trung Quân. Bộ phim được chọn là phim Việt Nam chính trong Liên hoan phim Á Mỹ năm 1996.
Ông bị bệnh gan, thận và tiểu đường. Ông mất tại Thành phố Hồ Chí Minh vì bệnh tiểu đường lúc 12h45 ngày 1 tháng 4 năm 2001 (tức ngày 8 tháng 3 năm Tân Tỵ). Từ đó hàng năm giới hâm mộ đều lấy ngày này làm ngày tưởng niệm

Suốt đời, Trịnh Công Sơn yêu nhiều nhưng không chính thức kết hôn với ai, và cũng chưa chính thức công nhận con.
Cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn cùng những người tình một thời như Dao Ánh, Michiko... hiện lên sống động qua nét cọ họa sĩ Lê Sa Long.
Trịnh Công Sơn bên Dao Ánh - mối tình sâu đậm thuở thanh xuân. Chuyện tình của họ nảy nở qua những lá thư, bắt đầu từ năm 1964. Khi đó, cô là nữ sinh 15 tuổi ở Huế, ngưỡng mộ Trịnh Công Sơn từ nhỏ, còn ông lúc ấy 24 tuổi.

Họa sĩ Lê Sa Long mở triển lãm tranh online "Lời thiên thu gọi" để kỷ niệm 19 năm ngày mất Trịnh Công Sơn, dưới sự tư vấn của ca sĩ Trịnh Vĩnh Trinh (em gái cố nhạc sĩ). Triển lãm gồm 32 tác phẩm vẽ bằng sơn dầu, màu nước... Chương trình được chia làm ba phần theo từng chủ đề: chân dung độc thoại của Trịnh Công Sơn, các "nàng thơ" của cố nhạc sĩ, những đồng nghiệp tâm giao của ông (nhạc sĩ Văn Cao, nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nhà văn Nguyễn Tuân).
Chân dung thuở đôi mươi của Dao Ánh. Trong 37 năm từ khi gặp Dao Ánh đến cuối đời, Trịnh Công Sơn đã viết hơn 300 lá thư cho bà. Ông viết nhiều nhất từ năm 1964 đến 1967, khi ông ở Bảo Lộc. Những bức thư này được bà công bố vào năm 2011, sau đó được phát hành thành sách với tên "Thư tình gửi một người" (Nhà xuất bản Trẻ).
Trịnh Công Sơn đã sáng tác nhiều ca khúc tặng Dao Ánh như "Mưa hồng", "Còn tuổi nào cho em", "Ru em từng ngón xuân nồng", "Lời buồn thánh"...
Những mối quan hệ thân tình của Trịnh Công Sơn , sự khởi đầu của con đường âm nhạc từ một phòng trà đã trở thành những manh mối theo dõi, nghe ngóng của mật vụ văn hóa chính quyền Sài Gòn khi mà tên tuổi của nhạc sĩ này đang tạo ra một thứ hấp lực đối với giới trẻ sinh viên học sinh và trí thức Sài Gòn ở các đô thị miền Nam.
Phòng trà Sài Gòn và thời cuộc
Ngoài những chi tiết về gia cảnh Trịnh Công Sơn, tờ phiếu trình của Bộ Thông tin Sài Gòn vào tháng 1.1969 còn thuật lại cuộc gặp gỡ giữa ông với ca sĩ Thanh Thúy và hoàn cảnh ra đời ca khúc Ướt mi - ca khúc làm nên một trong những dấu ấn đầu tiên của nhạc sĩ này trên con đường âm nhạc:
“Gia đình cha mẹ Sơn đều gốc ở Thừa Thiên (Huế) nhưng lập nghiệp tại Darlac (Đắk Lắk - NVN), khi cha chết thì mẹ Sơn đưa gia-đình con cái về buôn bán làm ăn tại Huế. Mẹ Sơn trước 1958 có một cửa hàng lớn tại đường Phan Bội Châu, nhưng về sau vì buôn bán lỗ lã nên phải dẹp tiệm ở nhà lo cho các con ăn học. Năm 1959 Sơn nghỉ học vào Sài Gòn. Từ một học-sinh ốm yếu ngây thơ nhưng đã có tính đam mê ca hát, nên khi vào đến Thủ đô hoa lệ, đêm đêm Sơn theo các bạn bè vào các nhà hàng ca-nhạc để nghe hát. Theo lời tâm sự và khi được hỏi trong trường hợp hoàn cảnh nào đã đưa Sơn vào con đường ca nhạc, được Sơn cho biết như sau:

Vào một hôm nọ, trong lúc ngồi nghe nữ ca sĩ Thanh Thúy trình bày một khúc nhạc buồn và sau đó không hiểu vì tâm sự gì Thanh Thúy đã khóc, lòng Sơn như se lại, cảm thấy buồn man mác và bỏ ra về. Suốt đêm hôm đó, không sao Sơn ngủ được, tâm hồn cứ ám ảnh bởi con người ca sĩ xứ Huế ấy bèn lấy giấy đặt một bài thơ để hôm sau trở lại trà thất (phòng trà - NVN) nọ tặng cho Thanh Thúy. Quả thật, khi tặng bài thơ kia cho Thanh Thúy, Sơn đã được Thúy khen ngợi ca tụng”.

Về sau, bài thơ này được phổ nhạc và nổi tiếng nhanh chóng.

Cách giải thích về sự nổi tiếng của Ướt mi đến những bước đi vào sự nghiệp Trịnh Công Sơn được văn bản trên thể hiện khá đơn giản: “Có lẽ vì quá được khích lệ, từ đấy Sơn bắt đầu đi vào con đường đặt thơ, viết nhạc. Từ những ca khúc, tình khúc ướt át, đậm buồn đến những ca khúc táo bạo nói lên thảm trạng xã hội sụp đổ đau thương vì chiến tranh, đặc biệt hơn, gần đây Sơn đã sáng tác thêm Ca khúc da vàng, có những bài như Tôi hát trên xác (có lẽ tên chính xác là Hát trên những xác người - NVN) bài này diễn tả một cảnh tàn sát chết chóc tại Huế hôm tết Mậu Thân”.
Tầm ảnh hưởng quốc tế
Trong hồ sơ “Mật” này, phần phân tích “Những hoạt-động trong quá khứ và hiện tại của Sơn” cho thấy khá rõ quan điểm của chính quyền Việt Nam Cộng hòa trước sức ảnh hưởng của nhạc phản chiến Trịnh Công Sơn. Bộ Thông tin Sài Gòn nhận định sau Mậu Thân: “Ảnh hưởng của Phong trào nhạc Trịnh Công Sơn đã lên rất cao, không những tại quốc nội mà ngay cả quốc ngoại như tại Mỹ, Pháp, Nhựt, thanh niên sinh viên đang khai thác triệt để thuộc mọi khuynh hướng nhứt là phái tả”.
Ngoài ra, tài liệu còn ghi nhận cả việc phát hành băng nhạc Trịnh Công Sơn không bản quyền tại miền Nam và nước ngoài, cuộc sống nghèo của Trịnh Công Sơn vào thời điểm đó: “Tại trong nước, nhạc của Sơn đang được phổ biến sâu rộng phần lớn do chính tác giả tự đánh đàn trình bày, có khi đồng ca với nữ ca sĩ Khánh Ly, có loại lại hoàn toàn do Khánh Ly hoặc Lệ Thu trình bày. Tất cả những bản nhạc được trình bày đều thâu vào băng nhựa để chuyển cho nhau nghe giữa bạn bè, nhưng về sau này có người đã lợi dụng khai thác thương mãi, họ cho vào băng nhựa nhỏ (cassette) gởi bán tại trong và ngoài nước mà lẽ ra chính tác giả mới là người đứng ra khai thác thụ hưởng mới phải. Cũng vì thế, Sơn chỉ được tiếng nhưng không có miếng, Sơn vẫn nghèo, không có nơi ăn chốn ở, phải sống nhờ bạn bè nhiều hơn gia đình cung cấp. Ý thức được sự thiệt thòi đó, gần đây Sơn đã nhờ một vài bạn bè tổ chức lại việc phát hành, xuất bản tác phẩm để giữ độc quyền”.

Tuy nhiên, tên tuổi cũng làm cho cuộc sống Trịnh Công Sơn bận rộn hơn. Như một bản theo dõi mật vụ, hồ sơ trên thuật lại chi tiết: “Nhìn về cuộc sống hiện tại và những hoạt động hằng ngày của Sơn, như đã trình bày trên, từ sau biến cố tết Mậu Thân và từ khi Phong trào nhạc Trịnh Công Sơn thịnh hành, cuộc sống của Sơn lúc nào cũng bận rộn, nào viết nhạc đặt lời ca, nào dạy hát, tập bài ca cho anh chị em sinh viên, tiếp xúc bạn bè... đặc biệt trong những ngày vừa qua đã có rất nhiều nhà báo, ký giả ngoại quốc như báo NEWSWEEK, TIMES, FIGARO và nhiều nhà báo khác của Nhựt Bổn, Đại Hàn đến tiếp xúc, phỏng vấn, chụp hình...”.

Trong Giấy cam kết đính kèm với bản phiếu trình điều tra, Trịnh Công Sơn điền vào mục nghề nghiệp là: “Viết nhạc”. Ở phần “Xin cam kết” của bản khai này thì có một dấu gạch chéo trên các điều khoản: “Tuyệt đối trung thành với chánh phủ Việt Nam Cộng Hòa”; “Tuyệt đối không cung cấp tin tức cho một cá nhân nào khác ngoài cơ quan mà tôi đang phục vụ trừ khi có lệnh trên”; “Tuyệt đối giữ tất cả những tin tức mà tôi được biết trong khi thừa hành phận sự...”.

Nhiều khả năng đó chính là dấu gạch chéo của người ký tên bên dưới: Trịnh Công Sơn. Thời điểm đó, rất có thể ông đã cân nhắc, không chấp nhận “cam kết” những điều kiện này.