Tiểu sử của Gioan Baotixita Bùi Tuần (1927 - ?)

Gioan Baotixita Bùi Tuần (hay Jean Baptiste Bùi Tuần; sinh ngày 21 tháng 1 năm 1927 tại Cam Lai, Thái Bình) là một Giám mục Công giáo người Việt. Ông từng đảm nhiệm chức Giám mục Phó rồi Giám mục chính tòa Giáo phận Long Xuyên từ năm 1975 đến năm 2003.

Năm 1954, ông sang Hồng Kông tu học đến ngày 2 tháng 7 năm 1955 thì chịu chức linh mục. Cuối năm 1955, ông về Việt Nam sau đó tiếp tục sang Rôma, Thụy Sĩ và Đức và nhận được bằng tiến sĩ Triết học. Năm 1964, ông lại trở về miền Nam Việt Nam làm Giáo sư nhiều chủng viện tại miền này.

Ngày 15 tháng 4 năm 1975, Tòa Thánh chọn linh mục Gioan Baotixita Bùi Tuần làm Giám mục Phó Giáo phận Long Xuyên. Lễ tấn phong diễn ra trưa 30 tháng 4 cùng năm, do Giám mục chính tòa Giáo phận Long Xuyên Micae Nguyễn Khắc Ngữ chủ phong. Ông cũng là vị giám mục Việt Nam duy nhất tấn phong vào ngày lịch sử này. Ông trở thành Giám mục chính tòa của giáo phận Long Xuyên sau khi Giám mục Ngữ nghỉ hưu vào năm 1997, lúc đó Giám mục Tuần đã 69 tuổi. Ông tại vị đến năm 2003 thì về hưu, trao giáo phận lại cho Giám mục Phó Giuse Trần Xuân Tiếu.

Ngoài công việc một Giám mục, ông còn là một người rất yêu thích thơ văn. Giám mục Bùi Tuần thường gặp gỡ các nhà văn, ông đã xuất bản nhiều tựa sách mà nổi bật nhất là bộ "Thao thức" phát hành vào năm 2007. Giám mục Bùi Tuần đã được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huân chương Độc lập và Huân chương Đại đoàn kết dân tộc.

Tuổi thơ ông sống trong nghèo khó, ông kể về thời thơ ấu của mình: “Quê tôi ở Thái Bình. Gia đình gốc nông dân nghèo lắm. Bố đi ở, mẹ đi ở. Bố không đủ tiền nộp thuế bị trói đánh ngoài đình. Thuở nhỏ tôi đã trải qua cảnh cơn bão lớn, nước dâng lên cao, mẹ ôm tôi trên mái nhà nhai gạo sống cho con ăn. Đã có lần tôi thấy lính đi đốt làng, bắt người kẹp chân lên băng ghế, dùng búa đập. Nỗi đau thương của đất nước nó vào thành vết thương đời mình”.

Trong lễ cải táng cha mẹ, ông cũng chia sẻ cảm xúc của mình đối với họ:Tôi nhớ Mẹ tôi ! Tôi nhớ Bố Mẹ tôi nhiều lắm ! Bố tôi hay khuyên tôi hãy tin tưởng vào Thánh Giu-se và hãy lo cho những người nghèo. Mẹ tôi thường nhắc cho tôi là hãy nhớ Chúa trước mặt. Đừng quá lo cho gia đình nhưng hãy dùng sức lực lo cho ích chung của Hội Thánh. Những lời khuyên dậy đó vẫn dẫn dắt tôi cho đến bây giờ.

Năm 1954, khi Hiệp định Genevè được ký kết, Bùi Tuần được cho rằng cùng hàng vạn giáo dân miền Bắc đã lên đường di cư vào Nam. Nhưng thực chất, thay vì đi miền Nam, ông đã sang Hồng Kông tu học tại Trường Dòng Đa Minh tại Hồng Kông.

Về sau, ông chia sẻ về cái yêu thơ văn khi ông còn là một thầy giảng:“Thời kỳ làm thầy giảng mỗi ngày tôi làm một bài thơ định để gửi cho Xuân Diệu”. Trong thơ, có màu xanh nhưng các lá xanh khác nhau ra sao, ban đêm tiếng sáo khác tiếng tiêu thế nào. “Chính những quan sát đó giúp tôi học triết tốt sau này.

Ngày 30 tháng 4 năm 2007, Giáo phận Long Xuyên mừng thượng thọ bát tuần, 32 năm giám mục và đón bộ sách “Thao thức” 5 tập của Giám mục Gioan Baotixita Bùi Tuần. Hơn 300 vị khách, đại biểu Ban tôn giáo, Mặt trận Tổ quốc tỉnh An Giang, Cần Thơ, các linh mục, cựu chủng sinh Long Xuyên đã đến dự.

Ngày 30 tháng 4 năm 2014, tại nhà nguyện Tôma Tòa Giám mục Long Xuyên diễn ra lễ tạ ơn, cầu nguyện cho ông và cho giáo phận Long Xuyên nhân dịp kỷ niệm 39 năm ông Tấn phong Giám mục. Lễ do Đức Giám mục chính tòa Giuse Trần Xuân Tiếu chủ tế, có sự hiện diện dự lễ của Giám mục Bùi Tuần, đồng tế với Giám mục Tiếu là Tân Giám mục Phụ tá Giuse Trần Văn Toản, linh mục Tổng Đại diện, các linh mục Tòa Giám mục và nhà thờ chính tòa, cấc sơ, các dự tu Nhà Têrêxa, dự tu sinh viên ngoại trú, và những người thân quen ông tham dự.

Ngày 2 tháng 7 năm 2015, Giáo phận Long Xuyên kỉ niệm 60 năm linh mục cho ông, chủ tế là Giám mục chính tòa Giáo phận Phan Thiết Giuse Vũ Duy Thống, đồng tế có ông, Giám mục kế vị Giuse Trần Xuân Tiếu, Giám mục phụ tá Giáo phận Long Xuyên Giuse Trần Văn Toản và khoảng 30 linh mục và họ hàng, tu sĩ nam nữ, giáo dân.

Ngày 9 tháng 1 năm 2016, Giám mục Phụ tá Long Xuyên Trần Văn Toản đã đến giáo xứ Tân Thành để chủ sự lễ cầu nguyện cho cha mẹ ông nhân lễ bốc mộ. Ông cũng gửi thư chia sẻ tâm tình mình về cha mẹ của mình cũng như gửi lại cảm ơn đến Giám mục Toản.