Sự kiện Cuộc nổi dậy chống nhà Nguyễn của Nông Văn Vân (1833 - 1835)

Bất bình với triều đình, Nông Văn Vân dấy binh khởi nghĩa. Cuộc nổi dậy của Nông Văn Vân là một cuộc đấu tranh chống nhà Nguyễn của các dân tộc thiểu số ở Việt Bắc (Việt Nam)bắt đầu từ tháng 7.1833 đến khoảng giữa tháng 3 .1835 thì bị triều đình dập tắt. Cuộc nổi dậy kết thúc khi quân nhà Nguyễn phóng hỏa đốt rừng Thẩm Pát (hay Thẩm Bát) ở Tuyên Quang và tuyên bố đã tìm thấy thủ lĩnh Nông Văn Vân bị chết cháy ở trong đó. Theo một số nhà nghiên cứu thì đây là cuộc đấu tranh rộng lớn và tiêu biểu nhất của các dân tộc thiểu số ở nửa đầu thế kỷ 19 tại Việt Nam

Bất bình với chính sách dân tộc của nhà Nguyễn, từ năm 1829 Nông Văn Vân thổ tù Bảo Lại (Cao Bằng ) có ý định kêu gọi người dậy nổi dậy. Đến tháng 8.1833 cuộc khởi nghĩa mới thực sự bắt đầu khi triều đình vô cớ cắt chức Tri châu của Nông Văn Vân và có ý định bắt ông.

Lấy Vân Trung (thị trấn Bảo Lạc) và Ngọc Mạo(Đồng Mu) làm căn cứ chính, Nông Văn Dân tự xung là "Tiết chế thượng tướng quân" tập hợp nhân dân địa phương đánh phá đồn Ninh Biên (Tuyên Quang). Sau khi đánh phá Ninh Biên, nghĩa quân vây hãm thành Tuyên Quang, đánh tan nhiều cuộc truy quét của triều đình. Năm 1834, quân triều đình đánh trực tiếp vào căn cứ chính, nghĩa quân không đủ sức đánh trả, đốt kho lương, lán trại rút lui vào rừng.

Cùng với cuộc nổi dậy của Nông Văn Vân, nhiều nơi khác cũng nổ ra liên tiếp những cuộc nổi dậy chống triều đình. Nông Văn Vân rút quân về Na Tình (Bảo Lạc ) xây dựng căn cứ mới. Quân triều đình lại vây đánh Na Tình, nghĩa quân tiếp tục rút vào rừng, Nông Văn Vân bị thiêu chết trong rừng.

Mặc dù cuộc nổi dậy kéo dài không lâu (non 2 năm), nhưng theo một số nhà nghiên cứu, thì Nông Văn Vân quả là một thủ lĩnh có tài bởi ông đã lôi kéo được đông đảo các tù trưởng và nhân dân các dân tộc thiểu số cùng theo, khéo lợi dụng địa thế rừng núi hiểm trở trong tấn công và phòng ngự.