Sự kiện Chiến dịch tiến công Đường 9-Khe Sanh (1968 - 1968)

Chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh còn được gọi là "Chiến dịch Đường 9" hay "Trận Khe Sanh", là một chiến dịch chính yếu trong chiến cục năm 1968 tại Việt Nam. Chiến dịch Đường 9-Khe Sanh là chiến dịch hiệp đồng binh chủng quy mô lớn đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ. Chiến dịch diễn ra dài ngày (từ ngày 20-1-1968 đến 15-7-1968); sử dụng nhiều lực lượng, nhiều phương tiện, vũ khí trang bị hiện đại; quân số tham gia chiến dịch trung bình khoảng 57.500 người, lúc cao điểm lên tới hơn 6000 người. Địa bàn diễn ra chiến dịch phức tạp, đường vận chuyển rất khó khăn; phương tiện vận chuyển chủ yếu bằng vận tải bộ. Mỹ sử dụng không quân, pháo binh đánh phá ác liệt. Đây thực sự là một thử thách lớn với công tác bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho chiến dịch của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Cuối năm 1967, Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch tiến công hiệp đồng binh chủng đánh vào tuyến phòng ngự vững chắc của địch ở khu vực Đường 9-Khe Sanh. Tham gia chiến dịch có 4 sư đoàn bộ binh (304, 320, 325, 324), các trung đoàn 27, 270, 2 tiểu đoàn BĐĐP tỉnh Quảng Trị; các trung đoàn pháo binh (45, 84, 164, 204, 675), các trung đoàn pháo phòng không (128, 282, 241), 1 tiểu đoàn và 5 đại đội đặc công, 1 tiểu đoàn xe tăng PT76 (4 đại đội), 1 tiểu đoàn thông tin, 1 tiểu đoàn trinh sát, 1 tiểu đoàn hóa học, 1 trung đoàn và 2 tiểu đoàn công binh, 1 đại đội súng phun lửa và bộ đội địa phương các huyện Cam Lộ, Do Linh, Hướng Hóa tỉnh Quảng Trị.


Lực lượng quân Mỹ trên địa bàn chiến dịch có khoảng 45.000 (có 28.000 quân Mỹ) gồm 3 trung đoàn tăng cường thuộc thuộc Sư đoàn lính thủy đánh bộ 3 (từ tháng 4-1968 có thêm Sư đoàn kỵ binh không vận số 1 Mỹ), 9 tiểu đoàn pháo binh, 3 tiểu đoàn và 1 đại đội cơ giới, 1 tiểu đoàn quân phái hữu Lào, bố trí thành ba khu vực: Phía đông, giữa và phía tây, kéo dài từ Cửa Việt đến biên giới Việt - Lào, trong đó Khe Sanh là khu vực tác chiến chủ yếu.


Chiến dịch diễn ra trong 4 đợt kéo dài từ ngày 20.1 đến 15.7.1968. Kết quả, QĐNDVN loại khỏi vòng chiến đấu 11.900 quân đối phương(có nhiều quân Mỹ), bắn rơi 197 máy bay, đánh chìm và hỏng 80 tàu vận tải; phá 78 xe (có 8 xe tăng), 46 khẩu pháo, cối và nhiều phương tiện chiến tranh khác, giải phóng khu vực đường số 9 và huyện Hướng Hóa với gần 10.000 dân, mở thông hành lang tuyến đường vận tải chiến lược Bắc-Nam chi viện chiến trường miền Nam.