Nguyễn Thị Kim Lai mất năm bao nhiêu?

“O du kích nhỏ” là tác phẩm ảnh đen trắng khổ dọc của nhà báo Phan Thoan (nguyên phóng viên Báo Hà Tĩnh), thực hiện vào ngày 21/9/1965. Bức ảnh ra đời trong bối cảnh không quân Hoa Kỳ oanh tạc dữ dội miền Bắc Việt Nam. Tác phẩm mô tả hình ảnh một nữ dân quân có vóc dáng nhỏ bé đang cầm súng áp giải một viên phi công Mỹ to lớn hơn rất nhiều.

Bà là con út trong gia đình có 4 anh em ở xã Phú Phong (huyện Hương Khê, Hà Tĩnh), năm 1965 khi học hết lớp 7, giặc Mỹ đánh phá miền Bắc, cùng với Ngã ba Đồng Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh) thì Hương Khê trở thành trận địa đánh phá điên cuồng của đế quốc Mỹ. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, giống như một số chàng trai cô gái khác ở xã Phú Phong, o Lai xung phong vào đội dân quân tự vệ của xã. Ban ngày trực chiến, đêm xuống đi đào công sự. Bất kể là giờ nào, nghe tiếng còi báo động bắn rơi máy bay, o lại cùng anh em đồng đội vác súng chạy.
Sáng 20/9/1965, cầu Đà Lề thuộc xã Lộc Yên (huyện Hương Khê) là mục tiêu bị máy bay Mỹ đánh bom nhằm chia cắt tuyến đường huyết mạch viện trợ tiền tuyến miền Nam. Đến khoảng 11h trưa, hàng chục chiếc máy bay từ hướng Đông đổ nhào bắn phá. Một chiếc F105 bị trúng đạn quân ta bốc cháy, viên phi công nhảy dù đáp xuống giữa rừng.
“Khi nhảy dù xuống mặt đất, viên phi công Mỹ đã dùng máy bộ đàm để phát lệnh cầu cứu. Nhận được tín hiệu, 3 chiếc trực thăng của Mỹ đến yểm trợ. Lúc này, pháo bộ binh ta đã trực sẵn, bắn hạ một chiếc. Khi chiếc trực thăng bốc cháy, lại có 3 viên phi công bung dù thoát thân. Tôi cùng anh chị em đội dân quân 5 xã được điều động, phối hợp với bộ đội lùng bắt” - O Lai kể lại, giọng nói hào hùng.
Theo O Lai, do điểm đổ bộ của 4 viên phi công gần với biên giới Lào nên quân ta quyết tâm phải bắt sống ngay trong ngày, không để bọn chúng vượt biên tẩu thoát. Giữa đại ngàn rừng Trường Sơn, o Lai tay cầm chắc súng, chân dò từng bước, truy lùng suốt đêm. Đến 9h sáng ngày 21/9, anh em chiến sĩ động viên nhau vào sâu trong rừng tiếp tục tìm kiếm.