Cô Giang sinh năm bao nhiêu?

Cô Giang tên gọi phổ biến của bà Nguyễn Thị Giang, sinh năm 1906 tại thị xã Phủ Lạng Thương, tỉnh Bắc Giang, một nhà cách mạng người Việt chống thực dân Pháp và là hôn thê của Nguyễn Thái Học - lãnh tụ của Việt Nam Quốc Dân Đảng. Bà là con thứ hai trong một gia đình gồm bảy người con cả trai và gái, là em ruột Nguyễn Thị Bắc, tức Cô Bắc.

Sau khi học xong lớp nhất, Cô Giang cùng chị là Cô Bắc được nhà yêu nước Nguyễn Khắc Nhu dìu dắt, kết nạp vào tổ chức Việt Nam Dân Quốc. Ngày 25/12/1927, nhóm trí thức trẻ trong Nam Đồng thư xã đứng ra thành lập Việt Nam Quốc Dân Đảng. Nguyễn Thị Giang được cử vào chức vụ Tổng thư ký.

Vào trung tuần tháng 5 năm 1929, Nguyễn Thái Học triệu tập Đại hội đảng toàn quốc tại làng Đức Hiệp, phủ Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, ra quyết định tổng khởi nghĩa. Công việc chuẩn bị chưa hoàn tất thì cuối năm 1929 tại Bắc Giang, một cơ sở chế bom bị phát nổ. Đầu năm 1930, người Pháp khám phá được nhiều cơ sở chế tạo vũ khí và bom đạn, bắt giữ nhiều đảng viên.

Trước tình thế bất lợi, Nguyễn Thái Học triệu tập hội nghị khẩn cấp, quyết định tiến hành khởi nghĩa khắp nơi vào đêm 10, rạng sáng ngày 11/2/1930.

Cuộc khởi nghĩa đã nổ ra nhiều nơi, nhưng bị thất bại vì thực dân Pháp đã đề phòng và Thống sứ Robin đã ra lệnh rải quân trấn áp quyết liệt, kể cả việc xử dụng máy bay trút bom dữ dội xuống làng Cổ Am (Hải Phòng) và nhiều làng mạc khác. Lãnh tụ Nguyễn Thái Học cùng nhiều đồng chí nòng cốt của Việt Nam Quốc Dân Đảng bị quân Pháp bắt được.

Khi cuộc Tổng Khởi Nghĩa Yên Bái thất bại, ngày 17 tháng 6 năm 1930 Cô Giang từ Hà Nội lên Yên Bái đến tận pháp trường chứng kiến cái chết của đảng trưởng và 12 đồng chí.

Tờ mờ sáng ngày 18 tháng 6 năm 1930, cô về làng Thổ Tang (nay thuộc Vĩnh Phúc) lạy tạ bố mẹ chồng, tháo chiếc đồng hồ có khắc chữ "G" tặng cho Nguyễn Văn Lâm, em trai Nguyễn Thái Học và từ giã mọi người.

Trên đường đi ra, cô ghé quán trà bên gốc cây đề, thuộc Xóm Mới, xã Đông Vệ giáp quốc lộ số 2, cách làng Thổ Tang ước chừng một cây số.

Sau khi uống bát nước trà xanh, từ biệt bà chủ quán, cô đến đứng dưới gốc cây đề, mắt nhìn về hướng làng Thổ Tang và tự kết liễu đời mình bằng khẩu súng lục mà Nguyễn Thái Học tặng cô ở đền Hùng Vương ngày nào.

Hôm ấy là ngày 18 tháng 6 năm 1930, nhằm ngày 22 tháng 5 năm Canh Ngọ.